Pardus'ta, bir masaüstü işletim sistemiyle yapılabilecek grafik ortamdaki tüm işlemlerin yanı sıra, birçok işlemi komut satırı üzerinden gerçekleştirmek mümkündür.
Komut Satırı (Konsole Uygulaması)
Çekirdeğe komut göndermek için kullanılan arayüze kabuk (shell, konsol, terminal,uçbirim) denir. Pardus'da kullanılan kabuk programı bash'dir. En çok kullanılan kabuk programları ise şöyledir.
• Bash
• Csh
• Ksh
• Sh
• Tcsh
• Zsh
Pardus'ta kabuk üzerinde çalışabilmek için komut satırı uygulamasına geçilmelidir. Pardus'taki komut satırı uygulaması,Konsole (Terminal Programı) olarak isimlendirilir.
Konsole uygulamasını çalıştırmak için;
1. Pardus ana menüsünden Programlar → Sistem → Konsole (Terminal Programı) seçeneğini seçebilirsiniz.
2. Alt+F2 kısayolundan açılan “Komut Çalıştır…” penceresinde“konsole” yazarak Konsole programını çalıştırabilirsiniz.
3. Herhangi bir dizin açıldıktan sonra F4
4. Ctrl+Alt+F1, Ctrl+Alt+F2, ..... Ctrl+Alt+F6
yöntemlerinden biri kullanılabilir.
Not: Pardus 2011'de grafik ekrana geri dönmek için Ctrl+Alt+F8 kullanılırken önceki sürümlerde Ctrl+Alt+F7 kullanılmaktadır.
Bu konsol penceresi klavyeden girdi alır, ayrıca fareyle kopyalama ve yapıştırmaya da izin verir. Klavyeden aldığı komutları işlediğinden dolayı konsol, “komut satırı arayüzü” (command line interface – CLI) olarak da isimlendirilir.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $
bilisim@ogretmen-pardus ~ #
Komut istemcisinin sonunda imleçten önce yer alan karakter; sistem yöneticisi olan root kullanıcısı için #, diğer kullanıcılar için ise $ olur. bilisim@ogretmen-pardus : bilisim o anki kullanıcıyı belirtir. ogretmen-pardus bilgisayarın adıdır.
~ ifadesi ise kullanıcının ev dizininde olduğunu ifade eder. (/home/bilisim) = ~
Yönetici olarak giriş yapmak için root olarak giriş yapılmalıdır. Yönetici adı su (Super User)
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ su
Parola:
Not : yönetici şifresi girişi yaparken karakterler görünmez. Doğru girildiğine emin olunduktan sonar Enter’a basabilirsiniz.
Kod satırı aşağıdaki gibi görünecektir.
ogretmen-pardus bilişim #
# : Yönetici olarak (root) girildiğini belirtir. Yöneticiden çıkış için exit yazmamız yeterlidir.
Temel Komutlar
1) whoami : Hangi kullanıcı olduğumuzu gösterir.
Örnek:
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ whoami
bilisim
2) su : Kullanıcı değiştirmek için kullanılır.
su [kullanıcı adı]
Örnekler:
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ su
Parola:
su bilisim → bilisim kullanıcısı olur
su root → root kullanıcısı olur
su → root kullanıcısı olur
3) pwd : Çalışılan dizinin mutlak yolunu gösterir
Örnek:
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ pwd
/home/bilisim
4) cd: Çalışılan dizini değiştirmek için kullanılır.
cd [dizin yolu]
~/ → ev dizinidir. cd ~/ → Ev dizinine girer.
../ → bir üst dizindir. cd ../ → Bir üst dizine girer
./ → çalışılan dizindir. cd ./ → Çalışılan dizinde kalır.
Örnekler:
cd /home → /home dizinine girer
cd /etc/apache → /etc/apache dizinine girer
cd → Eve dönüş. Ev dizinine geri döner
cd - → Bir önceki dizine geri döner
cd ~/Masaüstü → kullanıcının ev dizinindeki Masaüstü dizinine gider
- Kök dizine gidelim.
bilisim@ogretmen-pardus home $ cd /
- Kök dizin içindeki var dizinine gidelim.
bilisim@ogretmen-pardus / $ cd var
- Var dizini içindeki run dizinine gidelim.
bilisim@ogretmen-pardus var $ cd run
- Masaüstüne geçiş yapalım.
bilisim@ogretmen-pardus var $ cd ~/Masaüstü
Dizinler arası geçiş yapılırken geçiş istenen dizin şuan bulunulan dizin içinde ise dizinin ismini yazmanız yeterlidir.
Fakat geçiş istediğiniz dizin şuan bulunulan dizin dışında ise tam yolunu yazmanız gerekir.
- Bir üst dizine çıkmak için
bilisim@ogretmen-pardus Desktop $ cd..
bilisim@ogretmen-pardus ~ $
- Bir önceki dizine dönüş için
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ cd /
bilisim@ogretmen-pardus / $ cd –
bilisim@ogretmen-pardus ~ $
5) ls: Dizin içeriklerini listelemek için kullanılır.
ls [seçenekler] [dizin yolu]
-a → Tüm dizin ve dosyaları listeler. (gizli olanlar da dahil) (all)
-l → uzun, ayrıntılı listeler (long list)
-h:dosya ve dizin boyutlarını kb,mb cinsinden gösterir.
Örnekler:
ls → Çalışılan dizini listeler
ls -a → Çalışılan dizindeki her şeyi listeler
ls -l → Çalışılan dizini ayrıntılı(uzun) listeler
ls -al → Çalışılan dizindeki her şeyi ayrıntılı listeler
ls /home → /home dizinini listeler
ls -a /home → /home dizinindeki her şeyi listeler
ls -l /etc/ssh → /etc/ssh dizinini ayrıntılı listeler
ls -l ../ → Bir üst dizini ayrıntılı listeler
ls -a ~/Masaüstü → Ev dizinindeki Masaüstü dizinindeki herşeyi listeler.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls
1 Görüntü Yakalayıcı1.png
11AND Görüntü Yakalayıcı2.png
11and1 Görüntü Yakalayıcı3.png
11 bilişim-b.ods Desktop
Kök dizindeki var dizinini listeleyelim.
recep@ogretmen-pardus ~ $ ls /var
cache db lib log run state
command-not-found empty lock pisi spool tmp
Parametreler: komutlarla birlikte kullanılan yardımcı ifadelerdir.
-l: ayrıntılı şekilde listeleme yapar. Dosya ve dizinler hakkında izin, sahip, boyut, en son ne zaman güncellendiği gibi bilgileri de kullanıcıya belirtir.
- Ev dizinimizi ayrıntılı şekilde listeleyelim.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls -l
toplam 12152
-rw-r–r– 1 recep users 55 Ara 29 14:09 1
drwxr-xr-x 5 recep users 4096 Kas 2 11:37 11AND
-rw-r–r– 1 recep users 32 Oca 4 09:14 11and1
-rw-r–r– 1 recep users 34283 Ara 14 10:02 11 AND HESAP.ods
drwxr-xr-x 4 recep users 4096 Kas 2 11:22 11B
-rw-r–r– 1 recep users 10416 Ara 9 11:09 11 bilişim-b.ods
drwxr-xr-x 2 recep users 4096 Kas 2 11:15 161
. .
.
Her satırda liste başlarında – , d gibi ifadeler gördünüz. Bunların anlamları;
- Normal dosyalarda – işareti gözükmektedir.
- Dizinler için d işareti gözükmektedir.
- Karakter bazında işlem yapan aygıt sürücüleri için c işareti gözükmektedir.
- Blok bazında işlem yapan karakter sürücüleri için b işareti gözükmektedir.
- Başka bir dosyayı işaret eden link’ler için l işareti gösterilmektedir.
-a : gizli dosyalarılistelemek için kullanılır. Gizli dosyaların başında . bulunur.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls -a
. çalışma 1.doc Görüntü Yakalayıcı4.png
.. çalışma 1.doc.tar.gz Görüntü Yakalayıcı5.png
1 çalışma 1.odt .ICEauthority
11AND çalışma 1.pdf .kde
11and1 .dbus .kde3.5
aşağıdaki komutunu çalıştırın ve çıktı olarak nasıl bir işlem oluştur inceleyin.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls -al
-h: dosya ve dizin boyutlarınıkb,mb cinsinden gösterir.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls -alh
Ek : Belirli bir topluluğu ifade etmek için * karakterini kullanırız.
Örneğin ; tüm "pdf" dosyaları dediğimizde *.pdf olarak ifade ederiz. veya "d" ile başlayanlar dediğimizde d* olarak ifade ederiz. yada içinde "ya" ifadesi geçenler dediğimizde *ya* olarak ifade ederiz.
Örnek ; Masaüstündeki Notlar dizini içindeki doc uzantılı dosyaların listeleyen komutu yazalım.
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls Desktop/Notlar/*.doc
veya içinde ders geçen dosyaları ayrıntılı şekilde listeleyelim
bilisim@ogretmen-pardus ~ $ ls -l Desktop/Notlar/*ders*
Yorum ekle